نقد معماری حرم امام خمینی(ره)
نویسنده: یحیی نوریـــان/ کارشناسی ارشد معماری؛ دانشگاه تربیت مدرس
ضرورت یا فرصت؟!
«معماری ایرانی اسلامی»؛ این کلمات ابزاری بود که مسئولان امر تقریبا هر منتقدی را با آن شتم دادن و از صحنه بیرون کردند. فارغ از این‌که کمتر منتقدی انتقاد خود را معطوف به این ادعا کرده بود و انتقادات بر حرکت مسرفانه و تجملاتی مرقد امام در ساخت‌وساز آن تاکید داشت. اگرچه مسئولان امر بدون توجه به این انتقادات، به شیوه‌های مرسوم در فرافکنی‌های خود حتی تمام مجموعه شهرآفتاب و سازمان‌های خدماتی تاسیس‌شده را موضوع بحث منتقدان جلوه دادند و آن‌ها را به مخالفت با خدمت‌گزاری به مردم و احترام به امام(ره) متهم کردند، اما عمده توجه مخالفان و منتقدان به معماری بخش آرامگاه امام و تجمل آن بود که مسئولان نیز در پاسخ، با ادعای ایرانی اسلامی از آن دفاع کردند؛ از این روی در این یادداشت سعی داریم بررسی کنیم که این صفت‌ها و ادعاها تا چه میزان با واقعیت معماری مرقد امام خمینی(ره) تطبیق دارد؟ طبعا این یادداشت یک یادداشت فنی و نه سیاسی است که تنها به گوشه‌ای از مسائل فنی می‌پردازد و نه حتی همه نقد فنی ممکن بر این بنا؛ اگر کسی مایل است از منظری فرهنگی – دینی یا سیاسی‌تر به مساله نگاه کند، کافی است مجموعه انتقادات این روزها را مرور کند یا در اشاره قدرتمند مقام معظم رهبری در سخنرانی روز ۱۴ خرداد (استفاده از زیلوی ساده حسینیه امام‌خمینی بیت رهبری در جایگاه سخنرانی) دقت کند. مساحت مجموعه مرقد امام(ره) ۲۰۰هزار مترمربع است که با پول بیت‌المال به‌منظور خدمات‌رسانی به زوار و برگزاری مراسم مختلف ساخته شده است. بخش اصلی مورد انتقاد رسانه‌ها و مردم ایران، نه مجموعه خدماتی آن که معماری و هزینه‌کرد نامعقول و تجمل ناروا، بهطور ویژه در بخش آرامگاه و مرقد امام، است. این بخش یک شبستان عظیم به همراه عناصری خاص نظیر گنبد و مناره و نورگیرهای وسیع، ضریح امام خمینی(ره)، فضای پیش‌ورودی، سایه‌بان ورودی تشریفات و بهطور کلی بخش زیارتی مرقد را در بر می‌گیرد.
تناسبات
غول‌پیکری، صفت خوبی برای معماری نیست،؛
